انواع کابل برق

کابل برق چیست؟ انواع کابل برق کدامند؟ چگونه انواع سیم و کابل برق مناسب بخریم؟ سیم و کابل ، یکی از اجزای اصلی سیستم‌های الکتریکی است که وظیفه انتقال برق از منبع تولید تا مصرف کننده را بر عهده دارد.

کابل‌های برق انواع مختلفی دارند که هر کدام از آن‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. که در ادامه به بررسی انواع کابل برق خواهیم پرداخت.

کابل چیست؟

کابل یک وسیله مکانیکی است که برای انتقال نیرو، انرژی، سیگنال یا داده از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می‌شود. کابل‌ها معمولا از یک یا چند رشته سیم یا کابل تشکیل شده‌اند که توسط یک لایه عایق احاطه شده‌اند.

این عایق از سیم‌ها در برابر آسیب محافظت می‌کند و از نشت جریان الکتریکی جلوگیری می‌کند. کابل‌ها همچنین ممکن است دارای یک لایه روکش یا پوشش باشند که از آن‌ها در برابر عوامل محیطی مانند آب، هوا و نور خورشید محافظت می‌کند.

کاربرد کابل برق

کابل‌ها در طیف گسترده ای از کاربردها استفاده می‌شوند، از جمله:

• انتقال برق: کابل‌های برق برای انتقال انرژی الکتریکی از نیروگاه ها به خانه ها و مشاغل استفاده می‌شوند و از انواع کابل برق خانگی به حساب می‌آید.
• انتقال داده: کابل‌های داده برای انتقال اطلاعات بین رایانه ها و دستگاه‌های دیگر استفاده می‌شوند.
• انتقال سیگنال: کابل‌های سیگنال برای انتقال سیگنال های صوتی، تصویری و سایر سیگنال ها استفاده می‌شوند.
• انتقال نیرو: کابل‌های نیرو برای انتقال قدرت مکانیکی از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می‌شوند.

انواع کابل

انواع مختلفی از کابل‌ها وجود دارد که هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده‌اند. برخی از انواع سیم و کابل عبارتند از:

• کابل برق: کابل برق برای انتقال انرژی الکتریکی استفاده می‌شود. کابل‌های برق معمولا از سیم‌های مسی یا آلومینیومی ساخته می‌شوند که توسط یک لایه عایق پلاستیکی احاطه شده‌اند.
• کابل داده: کابل داده برای انتقال اطلاعات بین رایانه ها و دستگاه‌های دیگر استفاده می‌شود. کابل‌های داده معمولا از سیم‌های مسی یا فیبر نوری ساخته می‌شوند که توسط یک لایه عایق پلاستیکی احاطه شده‌اند.
• کابل سیگنال: کابل سیگنال از انواع کابل ها، برای انتقال سیگنال های صوتی، تصویری و سایر سیگنال ها استفاده می‌شود. کابل‌های سیگنال به‌طور معمول از سیم‌های مسی ساخته می‌شوند که توسط یک لایه عایق پلاستیکی احاطه شده‌اند.
• کابل نیرو: کابل نیرو برای انتقال قدرت مکانیکی از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می‌شود. این کابل‌ها اکثرا از سیم‌های فولادی ساخته می‌شوند که توسط یک لایه عایق پلاستیکی احاطه شده است.

انواع سیم و کابل

انواع سیم و کابل برق را می‌توان از نظر عوامل مختلفی دسته بندی کرد، از جمله:

نوع هادی: کابل‌های برق معمولا از هادی‌های مس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند. هادی‌های مس دارای رسانایی الکتریکی بالاتری نسبت به آلومینیوم هستند، اما آلومینیوم سبک‌تر و ارزان‌تر است.

بخوانید تا بیشتر بدانید: تفاوت کابل آلومینیومی و مسی

تعداد رشته‌ها: کابل‌های برق می‌توانند یک رشته‌ای، دو رشته‌ای، سه رشته‌ای، یا چند رشته‌ای باشند. کابل‌های یک رشته‌ای معمولا برای کاربردهای ساده مانند سیم کشی ساختمان استفاده می‌شوند. کابل‌های چند رشته‌ای برای کاربردهای پیچیده‌تر مانند سیم کشی صنعتی استفاده می‌شوند.

نوع عایق: کابل‌های برق با عایق‌های PVC، XLPE، یا EPR عایق بندی می‌شوند. عایق‌های PVC ارزان‌ترین نوع عایق هستند، اما عایق‌های XLPE و EPR دارای عمر طولانی‌تر و مقاومت بالاتری در برابر شرایط محیطی هستند.

نوع روکش: کابل‌های برق با روکش‌های PVC، PE، یا ST عایق بندی می‌شوند. روکش‌های PVC و PE ارزان‌ترین نوع روکش هستند، اما روکش‌های ST دارای مقاومت بالاتری در برابر شرایط محیطی هستند.

انواع کابل برق

کابل آلومینیومی : کابل آلومینیومی از هادی آلومینیوم ساخته می‌شود. این کابل‌ها سبک‌تر و ارزان‌تر از کابل‌های مسی هستند، اما رسانایی الکتریکی کمتری دارند.

بخوانید تا بیشتر بدانید: علت استفاده از مس در سیم برق

کابل سه فاز : کابل سه فاز از سه هادی مجزا ساخته می‌شود که به صورت متوالی به هم متصل شده‌اند. این کابل‌ها برای انتقال برق سه فاز استفاده می‌شوند.

کابل نسوز : کابل نسوز از مواد نسوز ساخته می‌شود که در برابر آتش مقاوم هستند. این کابل‌ها برای کاربردهایی که خطر آتش سوزی وجود دارد استفاده می‌شوند.

کابل افشان : کابل افشان از رشته‌های نازک مس یا آلومینیوم ساخته می‌شود که به هم تابیده شده‌اند. این کابل‌ها انعطاف پذیرتر از کابل‌های مفتولی هستند.

کابل مخابراتی : کابل مخابراتی برای انتقال سیگنال‌های مخابراتی استفاده می‌شود. این کابل‌ها از هادی‌های مسی یا فیبر نوری ساخته می‌شوند.

کابل آنتن : کابل آنتن برای اتصال آنتن به گیرنده یا فرستنده استفاده می‌شود. این کابل‌ها معمولا از هادی‌های مسی یا فیبر نوری ساخته می‌شوند.

کابل برق ساختمانی : کابل برق برای انتقال برق استفاده می‌شود. این کابل‌ها معمولا از هادی‌های مسی یا آلومینیوم ساخته می‌شوند.

کابل شیلد دار : کابل شیلد دار از یک لایه محافظ فلزی برای جلوگیری از تداخل الکتریکی ساخته می‌شود. این کابل‌ها برای کاربردهایی که حساسیت بالایی به تداخل الکتریکی دارند استفاده می‌شوند.

کابل فرمان : کابل فرمان برای انتقال سیگنال‌های کنترلی استفاده می‌شود. این کابل‌ها معمولا از هادی‌های مسی یا فیبر نوری ساخته می‌شوند.

انواع سیم برق

سیم نسوز

سیم نسوز یک نوع از انواع سیم برق است که در برابر حرارت بالا مقاومت می‌کند. این سیم‌ها معمولا از موادی مانند سرامیک، کربن یا سیم‌های فلزی با روکش فلزی ساخته می‌شوند. سیم‌های نسوز در کاربردهایی که در معرض حرارت بالا قرار دارند استفاده می‌شوند، مانند:

• اجاق گازها و کوره‌ها
• وسایل گرمایشی
• دستگاه‌های جوشکاری
• تجهیزات آزمایشگاهی

سیم برق ساختمانی

سیم برق ساختمانی یک نوع از انواع سیم های برق است که برای استفاده در ساختمان‌ها طراحی شده است. این سیم‌ها معمولا از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند و دارای عایق PVC هستند. سیم‌های برق ساختمانی کاربردهای زیر را دارند:

• سیم کشی روشنایی
• سیم کشی برق
• سیم کشی لوازم خانگی
• سیم کشی سیستم‌های امنیتی

سیم افشان

سیم افشان از انواع سیم برق ساختمان است که از چندین رشته سیم نازک تشکیل شده است. این سیم‌ها انعطاف پذیرتر از سیم‌های مفتولی هستند و برای استفاده در کاربردهایی که نیاز به انعطاف پذیری دارند مناسب هستند. سیم‌های افشان در کاربردهایی مانند موارد زیر استفاده می‌شوند:

• سیم کشی روشنایی
• سیم کشی برق
• سیم کشی لوازم خانگی
• سیم کشی سیستم‌های امنیتی

سیم‌های برق انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده‌اند. انتخاب نوع سیم مناسب برای یک کاربرد خاص مهم است تا اطمینان حاصل شود که سیم از نظر ایمنی و عملکرد مناسب است.

انواع کابل برق بر اساس ولتاژ

کابل‌های برق بر اساس ولتاژ به سه دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند:

کابل‌های فشار ضعیف (LV)

این کابل‌ها ولتاژی بین 300 تا 1000 ولت دارند و در کاربردهای مسکونی، تجاری و صنعتی استفاده می‌شوند. کابل‌های فشار ضعیف از هادی مسی یا آلومینیومی ساخته می‌شوند و با عایق‌های PVC، XLPE یا EPR پوشانده می‌شوند.

کابل‌های فشار متوسط (MV)

این کابل‌ها ولتاژی بین 1 تا 33 کیلوولت دارند و در شبکه‌های توزیع برق استفاده می‌شوند. کابل‌های فشار متوسط معمولا از هادی مسی ساخته می‌شوند و با عایق‌های کاغذی، XLPE یا EPR پوشانده می‌شوند.

کابل‌های فشار قوی (HV)

این کابل‌ها ولتاژی بین 63 تا 230 کیلوولت دارند و در خطوط انتقال برق استفاده می‌شوند. کابل‌های فشار قوی به‌طور معمول از هادی مسی یا آلومینیومی ساخته می‌شوند و با عایق‌های کاغذی، XLPE یا EPR پوشانده می‌شوند.

بخوانید تا بیشتر بدانید: تفاوت کابل برق فشار ضعیف و فشار قوی

انواع کابل برق بر اساس مواد سازنده

کابل برق از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر یک از مواد سازنده خاص خود را دارند. این اجزا شامل هادی یا رسانا الکتریکی، عایق، برخی عناصر کمکی که در کابل‌های کاربری خاص وجود دارد و غلاف بیرونی می‌شوند.

هادی

هادی همان بخش رسانای کابل است که جریان الکتریسیته را از خود عبور می‌دهد. هادی کابل‌ها همیشه از دو آلیاژ مس یا آلومینیوم ساخته می‌شود که بیشترین استفاده را مس دارد، هر چند که آلومینیوم ارزن‌تر است. هادی کابل‌ها هم به دو شکل تک هسته‌ای یا تک هادی و کابل چند هسته‌ای ساخته می‌شود.

کابل‌های تک هسته‌ای

در این نوع کابل، هادی تنها از یک رشته تشکیل شده است. این نوع کابل‌ها برای کاربردهای ساده‌ای مانند سیم‌کشی ساختمان‌ها استفاده می‌شود.

کابل‌های چند هسته‌ای

در این نوع کابل، هادی از چند رشته تشکیل شده است. این نوع کابل‌ها برای کاربردهای پیچیده‌تری مانند انتقال جریان برق در مسافت‌های طولانی استفاده می‌شود.

عایق

عایق کابل وظیفه حفاظت از هادی در برابر جریان الکتریکی و آسیب‌های مکانیکی را بر عهده دارد. عایق کابل‌ها معمولا از موادی مانند پلاستیک، لاستیک یا کاغذ ساخته می‌شود.

عناصر کمکی

برخی از کابل‌ها دارای عناصر کمکی هستند که عملکرد خاصی را برای کابل فراهم می‌کنند. این عناصر کمکی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• روکش نیمه هادی: این روکش برای کاهش تداخل الکتریکی بین هادی‌ها استفاده می‌شود.
• زره: این زره برای حفاظت از کابل در برابر آسیب‌های مکانیکی استفاده می‌شود.
• ژاکت: این ژاکت برای محافظت از کابل در برابر عوامل محیطی استفاده می‌شود.

غلاف بیرونی

غلاف بیرونی کابل وظیفه محافظت از کابل در برابر عوامل محیطی را بر عهده دارد. غلاف بیرونی کابل‌ها معمولا از موادی مانند PVC، PE یا XLPE ساخته می‌شود.

انواع کابل برق بر اساس تعداد رشته

کابل برق از دو یا چند هادی عایق‌بندی شده تشکیل شده است که به هم تابیده شده‌اند. تعداد رشته های کابل بر اساس کاربرد آن تعیین می‌شود.

کابل‌های یک رشته‌ای

کابل‌های یک رشته‌ای ساده ترین نوع کابل هستند. این کابل‌ها از یک هادی مسی یا آلومینیومی تشکیل شده‌اند که با یک لایه عایق پوشانده شده است. کابل‌های یک رشته‌ای برای کاربردهای فشار ضعیف (LV) استفاده می‌شوند، مانند سیم کشی ساختمان‌ها و وسایل برقی خانگی.

کابل‌های دو رشته‌ای

کابل‌های دو رشته‌ای از دو هادی مجزا تشکیل شده‌اند که به هم تابیده شده‌اند. این کابل‌ها معمولا برای کاربردهای فشار ضعیف (LV) استفاده می‌شوند، مانند سیم کشی مدارهای روشنایی و پریزها.

کابل‌های سه رشته‌ای

کابل‌های سه رشته‌ای از سه هادی مجزا تشکیل شده‌اند که به هم تابیده شده‌اند. این کابل‌ها به‌طور معمول برای کاربردهای فشار ضعیف (LV) استفاده می‌شوند، مانند سیم کشی مدارهای سه فاز.

کابل‌های چند رشته‌ای

کابل‌های چند رشته‌ای از چندین هادی مجزا تشکیل شده‌اند که به هم تابیده شده‌اند. این کابل‌ها برای کاربردهای فشار ضعیف (LV) و فشار متوسط (MV) استفاده می‌شوند، مانند سیم کشی مدارهای توزیع برق.

انواع کابل برق بر اساس کاربرد

کابل‌های برق بر اساس کاربرد به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

1. کابل‌های برق قدرت: این کابل‌ها برای انتقال برق با ولتاژ بالا و متوسط استفاده می‌شوند.

2. کابل‌های برق کنترل و ابزار دقیق: این کابل‌ها برای انتقال سیگنال‌های کنترل و ابزار دقیق با ولتاژ پایین استفاده می‌شوند.

کابل کشی چیست؟

کابل کشی فرآیند نصب و اتصال کابل‌ها برای انتقال داده‌ها، انرژی یا سیگنال‌های دیگر است. کابل‌کشی می‌تواند در کاربردهای مختلفی استفاده شود، از جمله:

• شبکه‌های کامپیوتری
• سیستم‌های امنیتی
• سیستم‌های روشنایی
• سیستم‌های صوتی
• سیستم‌های کنترل

کابل‌کشی معمولا توسط تکنسین‌های کابل‌کشی انجام می‌شود که آموزش دیده‌اند تا کابل‌ها را به درستی نصب و اتصال دهند.

مراحل کابل کشی عبارتند از:

برنامه‌ریزی: اولین مرحله کابل کشی، برنامه‌ریزی است. در این مرحله، تکنسین کابل‌کشی باید مسیر کابل‌ها را تعیین کند و مشخص کند که چه نوع کابل‌هایی مورد نیاز است.

نصب کابل‌ها: در مرحله بعدی، کابل‌ها نصب می‌شوند. این کار می‌تواند شامل حفاری، سوراخ کردن دیوارها یا سقف‌ها و کشیدن کابل‌ها از طریق کانال‌ها یا سینی‌های کابل باشد.

اتصال کابل‌ها: در مرحله آخر، کابل‌ها به تجهیزات مناسب متصل می‌شوند. این کار با استفاده از کانکتورهای کابل انجام می‌شود.

کابل‌کشی یک فرآیند تخصصی است که باید توسط افراد آموزش دیده انجام شود. انجام کابل‌کشی نادرست می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند قطعی داده‌ها، نویز و حتی آتش‌سوزی شود.

انواع کابل کشی

کابل کشی می‌تواند به روش های مختلفی انجام شود که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. انواع کابل کشی بر اساس روش اجرای آن‌ها به شرح زیر است:

کابل کشی روکار

در این روش، کابل‌ها به صورت مستقیم روی دیوار یا سقف نصب می‌شوند. کابل کشی روکار نسبت به کابل کشی توکار هزینه کمتری دارد و نصب آن سریع‌تر انجام می‌شود. اما این روش از نظر زیبایی و ایمنی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

کابل کشی توکار

در این روش، کابل‌ها در داخل دیوار یا سقف نصب می‌شوند. کابل کشی توکار از نظر زیبایی و ایمنی نسبت به کابل کشی روکار برتری دارد. اما این روش هزینه بیشتری دارد و نصب آن زمان‌برتر است.

کابل کشی زیرزمینی

در این روش، کابل‌ها در زیر زمین نصب می‌شوند. کابل کشی زیرزمینی از نظر ایمنی نسبت به کابل کشی روکار و توکار برتری دارد. اما این روش هزینه بیشتری دارد و نصب آن زمان‌برتر است.

انتخاب روش کابل کشی به عوامل مختلفی مانند نوع کابل، کاربرد کابل، محیط نصب کابل و بودجه بستگی دارد.

چگونه کابل برق مناسب بخریم؟

• نوع کابل: کابل‌های برق بر اساس نوع کاربرد، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. کابل‌های فشار قوی، کابل‌های فشار متوسط، کابل‌های فشار ضعیف، کابل‌های مخابراتی، کابل‌های شبکه، کابل‌های کواکسیال، کابل‌های فیبر نوری و… از جمله انواع کابل‌های برق هستند.
• جنس هادی: هادی کابل برق از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شود. کابل‌های مسی از انعطاف‌پذیری و مقاومت بیشتری برخوردار هستند و برای مصارف خانگی و تجاری مناسب‌ترند. کابل‌های آلومینیومی ارزان‌تر هستند و برای مصارف صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• سطح مقطع هادی: سطح مقطع هادی، مقدار جریان الکتریکی را که کابل می‌تواند تحمل کند، تعیین می‌کند. برای انتخاب سطح مقطع مناسب، باید به توان مصرفی دستگاه یا تجهیزاتی که کابل به آن‌ها متصل می‌شود، توجه کنید.
• نوع عایق: عایق کابل برق، وظیفه محافظت از هادی در برابر آسیب‌های فیزیکی و الکتریکی را بر عهده دارد. کابل‌های با عایق PVC برای مصارف خانگی و تجاری مناسب‌ترند. کابل‌های با عایق XLPE برای مصارف صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• نوع روکش: روکش کابل برق، وظیفه محافظت از عایق در برابر آسیب‌های فیزیکی و محیطی را بر عهده دارد. کابل‌های با روکش PVC برای مصارف خانگی و تجاری مناسب‌ترند. کابل‌های با روکش PE برای مصارف صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• طول کابل: طول کابل باید به اندازه‌ای باشد که بتواند فاصله بین منبع تغذیه و دستگاه یا تجهیزات مورد نظر را به طور کامل پوشش دهد.
• رنگ کابل: رنگ کابل‌های برق معمولا به صورت استاندارد تعیین می‌شود. کابل‌های برق فشار ضعیف، دارای رنگ‌های زیر هستند:
  o سیاه: برای سیم فاز
  o آبی: برای سیم نول
  o سبز یا زرد: برای سیم ارت
• مارک و برند کابل: برای خرید کابل برق با کیفیت، بهتر است از برندهای معتبر خریداری کنید.

با توجه به نکات بالا، می‌توانید کابل برق مناسب برای کاربرد مورد نظر خود را انتخاب کنید.

بخوانید تا بیشتر بدانید: استاندارد رنگ بندی کابل ها

سخن نهایی

انواع کابل‌ برق، یکی از اجزای اساسی سیستم‌های الکتریکی هستند که وظیفه انتقال انرژی الکتریکی را بر عهده دارند. انتخاب و نگهداری صحیح کابل‌های برق، نقش مهمی در تامین ایمنی و عملکرد صحیح این سیستم‌ها ایفا می‌کند. بیشتر بدانید.